Anatomie van een lettertype

Creative Director

Deze begrippen beschrijven de verschillende onderdelen van een lettertype. Deze termen, en de delen van de letter die ze beschrijven, worden de ‘anatomie van een lettertype’ genoemd. Door de letters in anatomie elementen op te breken, kan iedere type designer beter begrijpen hoe een letter gecreëerd wordt en hoe je deze kennis zo effectief mogelijk inzet.

In dit blog vind je ook de namen van de onderdelen van het basis grid van een font. Wat is een x-hoogte, wat is een kapitaalhoogte, wat is de basislijn, etc. Deze informatie is gesneden koek voor ons een type designers en vormgevers. Voor onze klanten is dit minstens zo belangrijk zodat we er zeker van zijn dat we elkaar 100% begrijpen.
Een aantal van deze begrippen, of de context waarin ze zich bevinden, vind je ook op onze Typografie begrippenlijst.

Tussen haakjes vind je de Engelse begrippen van de elementen van de anatomie van een lettertype. De type design industrie is Engelstalig dus wij hebben een Nederlandstalige versie gemaakt voor iedereen die wil weten hoe een lettertype in elkaar zit. Daarnaast ontwerpen wij voornamelijk custom fonts voor Nederlandstalige klanten.

Het basis grid

Basislijn (Baseline)

De onzichtbare lijn waarop de letters zitten. De basislijn wordt ook de letterlijn genoemd.

Kapitaalhoogte (Uppercase height)

De letterhoogte van de hoofdletter, gemeten aan de hoogtemaat.

Staartlengte (Descender length)

De afmeting van de staart die uitsteekt onder de basislijn. Staartletters uit een lettertype zijn: g, j, p, q, ij, y.

Stokhoogte (Ascender height)

De afmeting van een letter gemeten vanaf de onderkant van de x-hoogte (de basislijn) tot het uiteinde van de stok van die letter.

x-hoogte (x-height)

De hoogte van de onderkastletters zonder stok of staart, zoals de kleine letter x.

Stoere Binken Design is specialist in het ontwerpen en produceren van custom fonts voor bedrijven

Wij kunnen deze ontwerpen op basis van een reeds bestaande branding, maar we kunnen ook een custom font ontwikkelen binnen een nieuwe branding die we voor jou maken. Wij hebben een speciaal concept ontworpen om custom fonts voor het MKB betaalbaar te maken!
Waarom heb jij een custom font nodig?

Anatomie elementen

Arm (Arm)

Een korte horizontale dwarsstreep die niet verbonden is aan één of beide uiteindes. Bevind zich in de letters E, F, L, T, of schuin in de letters Y en K.

Been (Tail)

Een neerwaartse streep, vaak decoratief.

Boog (Bowl)

Een gebolde streek die de pons van een letter insluit, bijv. bij de letter a.

Corps (Corps)

In de typografie wordt de grootte van de letter aangeduid met de term ‘corps’. Het corps van een lettertype bestaat uit [ stok + x-hoogte + staart ], dus de fysieke totale ruimte die een lettertype in de hoogte inneemt. Het corps wordt meestal uitgedrukt in punten. Het probleem is dat er verschillende definities van het begrip ‘punt’ bestaan. Zo zijn er Pica-punten, Didot-punten en fractionele punten.

Dwarsstreep (Crossbar)

Een horizontale dwarsstreep die twee balken met elkaar verbindt, zoals in de de A en H, of eenvoudige streken als in de f en t.

Finial (Finial)

Een geknepen of gebogen uiteinde, bijvoorbeeld aan het uiteinde van de e.

Haarlijn (Hairline)

De dunne delen van een schreef lettertype. Deze haarlijnen zijn mede bepalend voor het contrast van het lettertype en de leesbaarheid.

Kleinkapitaal (Smallcaps)

Kapitalen die in een kleinere grootte gezet zijn dan de gewone kapitalen van het betreffende lettertype. Dit zijn kleine versies van kapitalen, speciaal ontworpen zodat ze passen bij het lettertype.

Kleinkapitalen zijn in de regel iets hoger dan de x-hoogte van onderkast letters. De vetheid wordt aangepast zodat ze passen bij de rest van de lettertekens. Als je namelijk kapitalen lineair verkleind worden ze te licht ten opzichte van de rest van de lettertekens. Dit moet optisch gecorrigeerd worden.

Ligatuur (Ligature)

Eén of twee letters die samengevoegd zijn tot een nieuwe letter. Dit kan zowel een functionele- als stylistische functie hebben.

Lus (Loop)

De (deels) ingesloten pons van een ‘double-story g’ die onder de basislijn uitsteekt.

Neerhaal (Diagonal stroke)

Een diagonale dwarsstreep.

Onderkast (Lowercase)

De letters met een kleinere vorm in een lettertype.

Oor (Ear)

Een smalle dwarsstreep die rechtsboven uitsteekt uit sommige onderkast g’s.

Opening (Aperture)

De opening van letters als C, c, S, s, a, e. Opening aan het einde van een open pons.

Pons (Counter)

Volledig of deels omsloten ruimte binnen een letter, zoals de O, a, e, p, maar ook de c en m.

Schreef (Serif)

Het onderdeel van een lettertype dat aan de uiteindes van de letters uitsteekt. De schreef is een niet-structureel detail.

Schouder (Shoulder)

Een gebogen streep die uit een balk komt.

S-curve (Spine)

De gebogen basis streep van een de letters S en s.

Spur (Spur)

Een klein uitsteeksel aan een gebogen streep.

Staart (Descender)

Een verticale streep die naar beneden uitsteekt. Deze komen voor op onderkast letters die onder de x-hoogte uitsteken. Staartletters uit een lettertype zijn: g, j, p, q, ij, y.

Stam (Stem)

Primaire verticale balk. Vaak is dit de dikte van alle verticale delen van de letters.

Stok (Ascender)

Een verticale streep die naar boven uitsteekt. Deze komen voor op onderkast letters die boven de x-hoogte uitsteken. Stokletters uit een lettertype zijn: b, d, f, h, k, l, t.

Top (Apex)

De scherpe punten waar de balken van letters als A, M, W samen komen in een hoek van minder dan 90º.

De verbinding die de boven- en onderkant van een ‘double-story g’ met elkaar verbindt.

Vlag (Terminal)

Het einde van een balk zonder schreef, bijv. de top van de letter f.